Aby długofalowo utrzymać przewagę konkurencyjną, organizacje muszą rozważyć przebudowę całego środowiska i kultury pracy poprzez utworzenie nowej, elastycznej i odpornej infrastruktury. Bieżący kryzys był niezłym biznesowym testem, najwyższy czas na wyciągnięcie długofalowych wniosków.
Gartner w opublikowanych w kwietniu badaniach ostrzega o trudnym powrocie do normalności. Według ich badań 71% konsumentów jest skłonnych otrzymać szczepionkę COVID-19. Jednak większość z nich wykazuje niski poziom gotowości do podejmowania tzw. normalnej aktywności sprzed pandemii, nawet po otrzymaniu pełnej dawki szczepionki. Myślę że można uknuć tezę, że podobnie będzie z firmami. Nawet zaszczepione nigdy nie wrócą już do 100% aktywności sprzed pandemii.
Branże przyszłości
Zmiany, które obecnie obserwujemy, będą miały wpływ na dalszy rozwój rynku pracy. W szczególności rozwijać się będzie branża IT, która pomaga nam się dostosować do otaczającej rzeczywistości. Wśród trendów, które w 2021 r. zyskają na znaczeniu i których popularność z pewnością otworzy nowe stanowiska i miejsca pracy w tym sektorze, są: sztuczna inteligencja, analiza big data, biometria, usługi w chmurze oraz rozwiązania realizujące nowe modele biznesowe. Z danych portali pośrednictwa pracy wynika, że w ciągu ostatnich dwóch lat liczba ofert pracy dla specjalistów z dziedziny analityki biznesowej i sztucznej inteligencji zwiększyła się nawet o 200 proc. Prognozowany jest dalszy wzrost zapotrzebowania na pracowników z tego typu kwalifikacjami. Będą oni potrzebni w różnych obszarach – zarówno do tworzenia inteligentnych systemów obsług klienta, jak i inteligentnych systemów sterowania dla pojazdów autonomicznych. Popyt będzie rósł wraz z upowszechnianiem się rozwiązań z zakresu Przemysłu 4.0 czy szerzej Gospodarki 4.0. Jak wynika z raportu Fundacji Digital Poland, najpopularniejszym obszarem specjalizacji w zakresie sztucznej inteligencji jest w naszym kraju eksploracja danych i analityka. Tą dziedziną zajmuje się 40 proc. zatrudnionych ekspertów AI. Na drugim miejscu znajduje się robotyka i internet rzeczy, a na trzecim rozpoznawanie obrazów. – mówi Beata Ostrowska Przewodnicząca Sektorowej Radzie ds. Kompetencji – Informatyka oraz wiceprezes PTI.
W perspektywie długoterminowej ważna będzie dostępność pracowników posiadających odpowiednie kompetencje cyfrowe oraz zarządcze, zapewniających dostosowanej do obecnej pracy infrastrukturze ciągłość działania usług oraz bezpieczeństwa danych. Modele biznesowe należy dostosować do bieżących warunków na świecie, ale raz wypracowane zasady w tym zakresie nie oznaczają, że pozostaną z nami na dłużej. Elastyczność infrastruktury ale i całego biznesu, a co za tym idzie kompetencji naszych pracowników staje się kluczowa w budowaniu konkurencyjności na przyszłość.
Cyfryzacja procesów biznesowych i szybki rozwój technologii umożliwiających komunikację wirtualną dodatkowo zwiększają potencjał mobilności specjalistów. Dlatego organizacje muszą skupić się na dostosowaniu strategii zatrudnienia i środowiska pracy, tak aby spełniać wymagania rozproszonych zespołów. Podobnie jak pracownicy, również kadra zarządzająca musi zdobywać nowe umiejętności. Cyfrowa transformacja wymaga od nowego lidera cech, które różnią się od tych wcześniej uznawanych za skuteczne. Nowe zarządzanie zespołem to również empatia, umiejętność jasnej komunikacji, uwzględnianie potrzeb pracowników oraz umiejętne budowanie relacji. Jest to ważny element nowego modelu pracy, ponieważ pomoże zminimalizować poczucie niepewności wśród pracowników wywołane przez pandemię.
Oprócz specjalistów, którzy będą zajmować się usprawnianiem codziennego funkcjonowania w pracy i w życiu prywatnym, na znaczeniu zyskają również stanowiska związane z tworzeniem gier komputerowych i aplikacji, a także kreowaniem wirtualnej rzeczywistości. Są to zawody przyszłości, których gałęzie rozwoju są bardzo szerokie. Warto wspomnieć także, że jeszcze kilka lat temu nie istniało wiele specjalności informatycznych, które obecnie stają się powszechne. Branża IT rozwija się tak błyskawicznie, że firmy zgłaszają zapotrzebowanie na umiejętności i kwalifikacje, które czasami nie mają nawet jeszcze jednolitego nazewnictwa.
Potrzeby kompetencyjne a cyberbezpieczeństwo
Bezpieczeństwo technologii cyfrowych to dla branży IT jeden z ważniejszych obszarów działania, bez którego reszta procesów jest zagrożona. Nie dziwi więc fakt, że kompetencje w zakresie cyberbezpieczeństwa są stale rozwijane, a regulacje wokół tego tematu muszą być aktualizowane zgodnie z bieżącymi potrzebami rynku i obowiązującym prawem.
W tym roku zakończyły się prace wpisania do rejestru kwalifikacji trzech certyfikatów w zakresie cyberbezpieczeństwa, co umożliwi certyfikowanie kompetencji osobowych w Polsce. Jest to o tyle istotne, że do tej pory korzystaliśmy z certyfikatów międzynarodowych, nie zawsze pokrywających się swoimi wymaganiami z naszymi potrzebami. Teraz certyfikaty te dopasowane są do polskich potrzeb i wynikają z obowiązków nakładanych przez polskie prawo na podmioty, które muszą mieć pracowników o określonych kompetencjach i umiejętnościach. Niestety nie każdy pracodawca jest w stanie sprawdzić, czy pracownik któremu chce powierzyć obszary cyberbezpieczeństwa ma stosowne kwalifikacje. Uruchomienie systemu certyfikacji kompetencji i umiejętności będzie miało istotne znaczenie dla poprawy zarządzania cybebezpieczeństwem w obszarze całego rynku. – mówi Wiesław Paluszyński z Sektorowej Rady ds. Kompetencji – Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo, prezes PTI oraz wiceprezes PIIT
Jakich pracowników potrzeba w nowoczesnej firmie z sektora IT?
Utrzymuje się tendencja wzrostowa w poszukiwaniu pracowników z branży IT. Pandemia wyraźnie przyspieszyła rozwój cyfryzacji, dlatego zmiany są zauważalne przede wszystkim w zwiększonym zapotrzebowaniu na doświadczonych specjalistów. Dużo mniejszym zainteresowaniem cieszą się kandydaci z niewielkim doświadczeniem lub dopiero wchodzący na rynek. Automatyzacja zarówno stanowisk pracy, jak i codziennych czynności staje się faktem, dlatego placówki edukacyjne będą musiały uwzględnić w programach nauczania zmiany na rynku pracy, aby przyszli pracownicy również mogli konkurować o pojawiające się stanowiska. Posiadanie odpowiednich kompetencji cyfrowych obecnie jest już niemal konieczne, a za kilka lat okaże się niezbędne do podjęcia jakiejkolwiek pracy. Ponadto istotnym czynnikiem poszukiwanym u kandydatów staje się umiejętność stałego kształcenia się i dostosowywania do dynamicznego rozwoju nowych technologii.
Potrzeba współpracy pomiędzy edukacją a biznesem IT
Postępująca transformacja cyfrowa oraz zapotrzebowanie na nowe kompetencje w sektorze IT wymagają zmian nie tylko od pracodawców, ale również od placówek edukacyjnych, które odpowiadają za wykształcenie przyszłej kadry pracowników. Za połączenie i wypracowanie modelu współpracy odpowiadają m. in. Sektorowa Rada ds. Kompetencji Informatyka oraz Sektorowa Rada ds. Kompetencji – Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo.
Zadania realizowane przez Rady umożliwiają identyfikację potrzeb kompetencyjnych oraz wdrażanie przedsięwzięć systemowych przyczyniających się do rozwiązania zidentyfikowanych problemów na rynku pracy. Rady dążą do usystematyzowania wiedzy na temat potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych, poprawy współpracy, zbudowania partnerstwa i wymiany doświadczeń, a także transferu najlepszych praktyk w obszarze współpracy między edukacją a biznesem.
