Fundacja Digital Poland sprawdziła, jakim potencjałem specjalistów z zakresu sztucznej inteligencji dysponuje nasz kraj. Raport pokazuje ich poziom wykształcenia, posiadane umiejętności, dotychczasowe doświadczenie zawodowe i mobilność pracowniczą. Wskazuje też obszary zatrudnienia oraz określa możliwości zaspokojenia potrzeb kompetencyjnych ze strony rynku.
Polska ma jeden z najniższych wskaźników nasycenia gospodarki praktykami sztucznej inteligencji w Unii Europejskiej - wynika z raportu „Sztuczna inteligencja w Polsce. Kompetencje specjalistów AI”, przygotowanego przez Fundację Digital Poland we współpracy z firmami Accenture i Microsoft. Pod względem udziału specjalistów AI w całej puli pracujących zajmujemy w rankingu unijnym dalekie, 24 miejsce. Na pierwszym miejscu uplasowała się Irlandia. Jesteśmy natomiast w środku stawki w zestawieniu dotyczącym Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie liderem jest Estonia.
Najwięcej specjalistów od sztucznej inteligencji w naszym kraju zatrudnionych jest w sektorze usług IT i tworzenia oprogramowania - 58% w stosunku do 40% średniej unijnej. Zdecydowanie mniej niż w UE mamy ich natomiast w dziedzinie edukacji, głównie na uczelniach wyższych i w obszarze badań - 12,6% w stosunku do 24,5% średniej unijnej. Ich udział w przemyśle jest z kolei trzy razy mniejszy niż w Europie. Podobny odsetek - na poziomie ok. 4.3% - jest w finansach oraz w branży sprzętu i usług telekomunikacyjnych.
Ponad 30% zatrudnionych w Polsce specjalistów od sztucznej inteligencji pracuje w Warszawie. Kolejne miejsca zajmują Kraków (17%) i Wrocław (13%). Największymi pracodawcami dla specjalistów AI w naszym kraju są uczelnie wyższe (6 na 10 największych pracodawców) oraz międzynarodowe korporacje posiadające w Polsce centra badawczo-rozwojowe, jak np.: Intel, Nokia, Samsung, Aptiv).
Generalnie rynek pracy dla praktyków AI jest z natury rzeczy międzynarodowy 42% ekspertów AI w Unii Europejskiej studiowała na uczelni wyższej, która nie znajduje się w tym samym kraju, w którym obecnie pracują. W Polsce natomiast 67% specjalistów AI pracuje i studiuje lokalnie.
Zarówno w Polsce jak i w Europie rynek sztucznej inteligencji opiera się głównie na młodych pracownikach. Średnia długość stażu zawodowego jest stosunkowo niska - wynosi 5,1 roku. Pokazuje to m.in., jak zauważają autorzy raportu, że masowy rozwój sztucznej inteligencji jest ciągle jeszcze na wczesnym etapie rozwoju. Chociaż sama sztuczna inteligencja nie jest dziedziną nową. 63,1% praktyków AI w Polsce posiada maksymalnie 5 lat doświadczenia zawodowego, natomiast 11,3% jeszcze studiuje. Jedynie 15,5% specjalistów posiada ponad 10-letnie doświadczenie zawodowe.
Wykształcenie i umiejętności
59,1% ekspertów AI w naszym kraju posiada wykształcenie wyższe magisterskie a 31,9% jest po studiach licencjackich. 7.8% ma doktorat. Wszystkie wskazywane kierunki studiów mieszczą się w obszarze nauk ścisłych, z przewagą kierunków z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych. Ponad 50% specjalistów od sztucznej inteligencji w Polsce ukończyło: Informatykę, Matematykę, Inżynierię Elektryczną i Elektroniczną, Technologię Informacyjną oraz Mechatronikę, Robotykę i Inżynierię Automatyki. Blisko 35% ekspertów AI z Polski otrzymało dyplom w dziedzinie informatyki, podczas gdy w Unii Europejskiej tylko 20%.
Polscy eksperci od sztucznej inteligencji, podobnie jak ich koledzy z innych krajów europejskich, potrafią programować w wielu różnych językach. Jak zauważają autorzy raportu, świadczy to o ich wszechstronności. Najbardziej popularnymi językami programowania są: SQL (50,8%), Python (45,7%) oraz Java (41,7%). W dalszej kolejności występują: C++, CSS, Java Script. Z kolei najbardziej popularne biblioteki i środowiska programistyczne, to: TensorFlow, OpecCv, Scikit-Learn, Keras i PyTorch.
Najpopularniejszym obszarem specjalizacji w zakresie sztucznej inteligencji jest w naszym kraju eksploracja danych i analityka. Tą dziedziną zajmuje się 40% zatrudnionych ekspertów AI. Na drugim miejscu znajduje się robotyka i internet rzeczy (26% pracujących), na trzecim rozpoznawania obrazów (19,4%) a na czwartym przetwarzanie języka naturalnego i eksploracja testu (13,7%).
Polscy specjaliści od sztucznej inteligencji rzadziej niż ich europejscy koledzy deklarują posiadanie tzw. umiejętności miękkich. Szczególnie duże dysproporcje widać w obszarach: uczenia się, komunikacji, nauczania oraz współpracy grupowej i rozwiązywania problemów. „Na obecnym etapie rozwoju AI brak tego typu umiejętności może jednak nie być znaczącą przeszkodą. Aktualnie głównie cenione są kompetencje „twarde”, jednak w przyszłości może to stanowić szczególną barierę rozwoju, kiedy AI będzie stawała się coraz bardziej powszechna w całej gospodarce, i tym bardziej konieczna będzie dynamiczna współpraca w różnych zespołach” - oceniają autorzy raportu. Podobny odsetek polskich i europejskich zatrudnionych deklaruje posiadanie umiejętności przywódczych (20% do 21,3%).
W Polsce, zdaniem autorów raportu, mamy do czynienia z niedopasowaniem dostępnych spcjalistów AI do potrzeb rynku. Brakuje przede wszystkim ekspertów od rozpoznawania obrazów. Większa dostępność specjalistów niż zapotrzebowanie ze strony rynku jest natomiast w obszarze data mining i analityki oraz robotyki i internetu rzeczy. Jeśli chodzi o umiejętności związane z bibliotekami i środowiskami programistycznymi, to w naszym kraju najbardziej poszukiwani są specjaliści znający PyTorch, OpenCv, Scikit-learn, Caffe oraz NLTK. Niestety takich właśnie osób brakuje. Jedynie dostępność specjalistów znających TensorFlow jest porównywalna do potrzeb pracodawców. Zdecydowanie brakuje ekspertów posiadających wiedzę na temat bibliotek/środowisk programistycznych z zakresu data science. Dla najpopularniejszych z nich zapotrzebowanie jest nawet pięciokrotnie większe niż ilość specjalistów dostępnych na rynku.
Więcej informacji na temat środowiska polskich specjalistów od sztucznej inteligencji można znaleźć w raporcie „Sztuczna inteligencja w Polsce. Kompetencje ekspertów AI” - https://www.digitalpoland.org/assets/publications/sztuczna-inteligencja-w-polsce-kompetencje-ekspertow-ai/sztuczna-inteligencja-w-polsce-kompetencje-ekspertow-ai.pdf .
